Gesloten compartiment Sociaal domein
Huidige begrotingssystematiek
Met de komst van de decentralisaties is besloten dat de inkomsten voor de decentralisaties en de bijbehorende kosten gezamenlijk worden bezien en een afgezonderd deel van de begroting vormen; een gesloten compartiment. Dit heeft als gevolg dat alle taken moeten worden uitgevoerd binnen het beschikbare budget van het compartiment. De huidige verwachting is dat het sociaal domein de komende jaren een tekort laat zien van € 1,5 mln.

Aanleiding voor wijziging begrotingssystematiek
In de Perspectiefnota 2018 zijn verschillende argumenten genoemd om het gesloten compartiment voor het Sociaal domein op te heffen. De drie belangrijkste  zijn:

Inkomsten voor het Sociaal domein zijn niet meer te herleiden
De vergoeding van het Sociaal domein in de Algemene uitkering wijzigt vanaf 2019, zie de meicirculaire 2018. Het sociaal domein is geen specifiek deel meer van de  Algemene uitkering. Het wordt daarmee onderdeel van het vrij besteedbare deel van de inkomsten, waarmee het Rijk het ‘schot’ van het Sociaal domein in de Algemene uitkering laat vervallen. Daardoor zijn de specifieke mutaties van het budget voor het Sociaal domein (zoals effect indexering, mutaties als gevolg van groei / krimp van het budget) moeilijk te volgen.

Vergoeding van het Rijk blijft voorlopig ongewijzigd
Bij het InterBestuurlijk Programma heeft het Rijk aangegeven geen extra middelen beschikbaar te stellen voor reeds bekende problemen, zoals het Sociaal domein. De wijze waarop de rijksvergoeding wordt verdeeld onder de gemeenten wordt gewijzigd, waarschijnlijk met ingang van 2020. Het effect van deze nieuwe verdeling is onzeker.

Het Sociaal domein heeft een structureel tekort van € 1,5 mln
Vasthouden aan het gesloten compartiment betekent dat tekorten binnen het budget van het Sociaal domein moeten worden opgevangen. Het huidige structurele tekort bedraagt € 1,5 mln. De reserve Sociaal domein is niet toereikend om dit tekort structureel te dekken. Dit betekent dat er bijgestuurd zou moeten worden en beleidskeuzes zouden moeten worden gemaakt om de dekking van het tekort te vinden. Dit is op korte termijn niet gewenst.

Sociaal domein als regulier onderdeel van de begroting
Overeenkomstig de besluitvorming bij de Perspectiefnota 2018 wordt voorgesteld om het gesloten compartiment van het Sociaal domein met ingang van het begrotingsjaar 2019 definitief op te heffen. Daarmee wordt het een ‘regulier’ onderdeel van de begroting en worden voor- en nadelen betrokken bij de integrale afweging. Dit betekent dat alle voor- en nadelen van het Sociaal domein in de P&C-cyclus worden meegenomen en worden afgewogen samen met de ontwikkelingen van de andere beleidsvelden. Daarmee hoort het dekken van het tekort niet meer tot de doelstellingen van de reserve Sociaal.

Saldo reserve Sociaal domein
Voorgesteld wordt om bij de Perspectiefnota 2019 / 1e Bestuursrapportage 2019 met voorstellen te komen om het (mogelijke) positieve saldo van de reserve Sociaal domein te bestemmen. Het saldo willen wij deels bestemmen voor de transformatie en daarmee het innovatiebudget te  verhogen. Dit wordt gekoppeld aan de resultaten van de beoogde transformatie en de inzet van het innovatiebudget Sociaal domein.

Indicatore n in de begroting
In de begroting en het jaarverslag zijn indicatoren opgenomen met de bedoeling een meetwaarde te presenteren om te beoordelen of het beleid en de middelen effect hebben. Sinds 2017 bestaan er een aantal wettelijk verplicht op te nemen indicatoren. Daarnaast waren er in de begroting een aantal opgenomen die in de Leefbaarheidsmonitor en in de Veiligheidsmonitor werden gemeten.

De Leefbaarheidsmonitor wordt niet meer gehouden. De laatste vond in 2015 plaats. Daarvoor in de plaats is in 2017 in de regio IJmond het (tweejaarlijks) Burgeronderzoek gehouden. De Veiligheidmonitor wordt eveneens tweejaarlijks gehouden, maar de vraagstelling in de enquête is aangepast ten opzichte van eerdere veiligheidsonderzoeken.   

Aan de raad is in het kader van het verbeterproces Planning en control toegezegd om de raad bij het ontwikkelen van nieuwe indicatoren te betrekken. Dit zou in de volgende begroting 2020 op basis van het collegeprogramma uitgewerkt kunnen worden. Hierna kunnen de vragen aan de burgers in het Burgeronderzoek worden aangepast.

In deze begroting is een aantal indicatoren uit voorheen het Leefbaarheids-onderzoek vervangen door passende indicatoren uit de Veiligheidsmonitor en het Burgeronderzoek met een aanvulling. Deze laatste betreffen indicatoren die tevredenheid meten van Burgers over de gemeente en de kwaliteit van de dienstverlening. Dit betreft de onderstaande indicatoren:

Programma Vitaal en sociaal Velsen

% Tevredenheid sportvoorzieningen
% inwoners actief in een sportvereniging

Programma Wonen en leven in Velsen

% inwoners actief in culturele vereniging (toneel, muziek etc.)
% inwoners die vinden dat het groen goed is onderhouden
% Inwoners die vinden dat wegen, straten etc. goed begaanbaar zijn
% inwoners die vaak overlast ervaren door rommel op straat
% inwoners dat vaak overlast ervaren door parkeerproblemen
% inwoners dat vaak overlast ervaren  vanwege te hard rijden

Programma Burger en bestuur

Beoordeling dienstverlening gemeenten digitaal
Beoordeling dienstverlening gemeenten Algemeen
Beoordeling dienstverlening gemeenten: Communicatie en voorlichting
% inwoners die vaak overlast ervaren door rondhangende jongeren

Rapportcijfer veiligheid in de buurt

% slachtofferschap traditioneel en cybercrime

In de tabellen in de programma's wordt de herkomst van de indicator aangegeven. De tabellen zijn anders opgebouwd. De realisatiewaarden van 2016 en 2017 worden weergegeven, naast de prognosewaarde voor 2019 en de waarde op langere termijn; weergegeven in de kolom 2022.

In de kolom realisatiewaarden is de waarde uit de Jaarstukken 2017 overgenomen, tenzij deze onjuist was. In een aantal gevallen is in de jaarstukken de meetwaarde voor het eerste halfjaar 2017 als realisatie opgenomen. In de begroting 2019 is in die gevallen de meetwaarde van het tweede halfjaar 2017 opgenomen (in de kolom laatste meting).

Aanpassen Subdoelstelling

Voor het programma Vitaal en sociaal Velsen wordt voorgesteld om subdoelstelling 2.1.4. te wijzigen. Op deze wijze omvat de doelstelling niet alle specifieke doelgroepen in plaats van de genoemde inwoners vanaf 45 jaar en jongeren uit risicogroepen.

Was
Velsenaren en in het bijzonder inwoners vanaf 45 en jongeren uit risicogroepen, beleven plezier aan sporten en bewegen.

Wordt:
het wijzigen van subdoelstelling in programma Vitaal en sociaal Velsen in 2.1.4 in ‘Velsenaren voelen zich vitaler met beweeg- en ontmoetingsactiviteiten waaraan inwoners plezier beleven en extra aandacht is voor specifieke groepen’.

Autorisatieniveau's
In de begroting worden eveneens de (oorspronkelijk) begroting 2018 en de jaarcijfers 2017 gepresenteerd. In de gepresenteerde cijfers van de begroting 2018 staan enkele verschillen ten opzichte van de cijfers uit het vastgestelde boekwerk 2018. De verschillen kunnen als volgt op hoofdlijnen worden verklaard.

Er zijn in programma Vitaal en Sociaal twee verschuivingen toegepast naar een ander, binnen dat programma bestaand, autorisatieniveau. De grootste betreft Volksgezondheid die van autorisatieniveau 2.2 naar 2.1 is verplaatst en een mutatie van taakveld 6.7 (autorisatie 2.2) naar taakveld 6.2 (autorisatie 2.1).

Op basis van een onderzoeksvraag van het CBS is in het voorjaar 2018 voor een aantal taakvelden onderzocht of de lasten en baten op het juiste taakveld verantwoord. Naar aanleiding van dit onderzoek zijn ook enkele aanpassingen op de taakvelden gedaan die slechts leiden tot verschuivingen tussen taakvelden binnen hetzelfde autorisatieniveau.

Wijzigingen in wet en regelgeving
In het van toepassing zijnde Besluit Begroten en verantwoorden (BBV) is een wijziging doorgevoerd die voorschrijft dat in het overzicht Incidentele baten en lasten en nadere toelichting op de individuele posten opgenomen moet worden. In het overzicht Incidentele baten en lasten is een toelichting opgenomen zodat de aard van de post kan worden beoordeeld.

 Daarnaast adviseert de commissie BBV om in een tabel het structurele begrotingssaldo te presenteren om daarmee het structureel sluitend zijn van de begroting zichtbaar te maken. In de begroting 2019 is deze opgenomen in het hoofdstuk Financieel meerjarenperspectief onder de financiële positie.